Галина Вдовина. Антоний Сирект и традиция «Трактатов о формальностях». Том 1. № 2. 2016

Информация о публикации

Антоний Сирект и традиция «Трактатов о формальностях»
Название на языке публикации: Антоний Сирект и традиция «Трактатов о формальностях»
Автор:
Галина Вдовина
Доктор философских наук, ведущий научный сотрудник Института философии Российской Академии Наук.
Адрес: ул. Гончарная, д. 12, стр. 1, 109240, Москва, Россия.
Издание:
С. 267–286.
Язык:
Русский
Тип публикации:
Статья (предисловие)
Финансовая поддержка: 
Статья написана при финансовой поддержке гранта Российского фонда фундаментальных исследований, проект № 16-03-00047: «Последователи Иоанна Дунса Скота в схоластике XIV–XVI вв.: проблемы эпистемологии и метафизики».
 

Аннотация

Статья посвящена францисканскому теологу конца XV в. Антонию Сиректу, одному из ключевых авторов формалистской традиции, берущей начало в учении Дунса Скота о формальной нетождественности божественных Лиц и атрибутов. Формальности понимаются в этой традиции как смысловые элементы сущности, каждый из которых может быть выражен в отдельном понятии. Эти элементы не различаются между собой так, как различаются вещи, но и не сводятся к чистым продуктами концептуального различения. В первой части статьи рассматриваются этапы вызревания формалистской традиции в XIV в., связанные с именами Франциска Майроннского, Николая Бонета и Петра Фомы, и постепенное формирование канона дистинкций, подлежащих рассмотрению в текстах трактатов, где формальная дистинкция является лишь одной из семи. Во второй части статьи приводятся крайне скудные биографические сведения об Антонии Сиректе — французском скотисте второй половины XV в., трактат которого ознаменовал новый этап в развитии формалистской традиции. В статье описывается структура трактата, отмечается его большое влияние на современников и наличие многочисленных и весьма объемных комментариев к труду Сиректа, создававшихся на протяжении конца XV–XVI вв. Приводятся данные о состоянии современных научных исследований формалисткой традиции вообще и Сиректа в частности. В заключении указана избранная библиография по теме. Приложением к статье публикуется перевод первой части «Трактат о формальностях» Сиректа по изданию: Antonius Sirectus. Quinque illustrium auctorum Formalitatum Libelli. Venetiis: Apud Franciscum de Franciscis Senensem, 1588.

Ключевые слова

Схоластика, скотизм, формальное различие, формалистская традиция, Дунс Скот, Антоний Сирект, Франциск Майроннский, Николай Бонет, Петр Фомы.

Список литературы 

Andersen C. A. (2011) «Introducció — Introduction». Petrus Thomae. Tractatus brevis de modis distinctionum. Editat per — Ed. by C. L. Alcalde, J. Batalla; introducció de — intr. by C. A. Andersen; en col laboració amb — in collaboration with R. D. Hughes. Santa Coloma de Queralt: Obrador Edendum. P. 12–270.

Andersen C. A. (2016) Metaphysik im Barockscotismus. Untersuchungen zum Metaphysikwerk des Bartholomaeus Mastrius. Mit Dokumentation der Metaphysik in der scotistischen Tradition ca. 1620–1750. Amsterdam; Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.

Antonius Possevinus (1608) Apparatus sacer. Tomus I. Coloniae: Apud Ioannem Gymnicum sub Monocerote.

Antonius Sirectus (1484) Formalitates moderniores de mente clarissimi Doctoris Subtilis Scoti florentissimo parisiensi gygnasio complilatae per excellentem sacrae Theologiae professorem magistrem Antonium Sirecti provinciae Turoniae ordinis minorem. Venetiis: Bernardinus Stagninus de Tridino.

Antonius Sirectus (1501) Formalitates de mente doctoris subtilis Scoti, nec non Stephani Burlifer cum novis additionibus et concordantiis magistri Mauricii Hibernici in margine, decoratae. Venetiis: Luere.

Antonius Sirectus (1588) Quinque illustrium auctorum Formalitatum Libelli. Venetiis: Apud Franciscum de Franciscis Senensem.

Aristoteles (1550) Aristotelis Opera cum Averrois commentariis. Vol. V. Aristotelis Stagiritae De coelo, De generatione et corruptione, Meteorologicorum, De plantis libri, cum Averrois Cordubensis variis in eosdem commentariis. Venetiis: Apud Junctas (Editio Juntina prima).

Aristoteles (1554) Aristotelis Stagiritae De physico auditu libri octoCum scholijs, argumentis, ac varietatibus lectionum nuper additis. Auerrois Corduben. Venetiis: Apud Plinium Petramsanctam.

Aristoteles (1562) Aristotelis Opera cum Averrois commentariis. Vol. VIII. Aristotelis Metaphysicorum libri XIIII cum Averrois Cordubensis in eosdem commentariis et epitome, Theophrasti metaphysicorum liber. Venetiis: Apud Junctas (Editio Juntina secunda).

Aristoteles (1831) Aristotelis opera. Vol. 1–2. Aristoteles Graece ex recognitione Immanuelis Bekkeri. Ed. Academia Regia Borussica. Berolini: Apud Georgium Reimerum.

Augustinus Musaeus Tarvisinus (1524) Tractatus de formalibus et modalibus distinctionibus, tum realibus, tum Rationis: et utrarumque graduali Latitudine, ad aures fundatissime Doctoris D. Egidii Romani Eremite Augustiniani Bituricensis Archiepiscopi, per Fratrem Augustinum Museum Tarvisinum Sacre Theologie Lectorem in Gymnasio S. Iacobi Bonon. eiusdem Ordinis nuper editum. Boloniae: Per Iustinianum de Ruberia.

Aurelius Augustinus (1968) Sancti Aurelii Augustini De Trinitate libri XV. Сura et studio W. J. Mountain, auxiliante Fr. Glorie. T. I (libri I–XII), T. II (libri XIII–XV) (Aurelii Augustini Opera. Pars XVI, 1–2). Turnholti: Typographi Brepols Editores Pontificii (Corpus Christianorum. Series Latina. Vol. 50 & 50a).

Bartolomaeus Manzolus (1518) Formalitates secundum viam Sancti Thomae. Libellus de distinctionibus. Boloniae: Impensis Hieronymi de Benedictis.

Bartolomaeus Mastrius (1678) Philosophiæ ad mentem Scoti cursus integer. Tomus quartus continens disputationes ad mentem Scoti in duodecim Aristotelis Stagiritæ libros Metaphysicorum pars prior. Venetiis: Apud Nicolaum Pezzana.

Bolliger D. (2003) Infiniti contemplatio: Grundzuge Der Scotus- und Scotismusrezeption Im Werk Huldrych Zwinglis. Leiden: Brill (Studies in the History of Christian Thought).

Bridges G. G. (1959) Indentity and Distinction in Petrus Thomae, O.F.M. New York: The Franciscan Institute St Bonaventure.

Dumont S. D. (2005) «Duns Scotus’s Parisian Question on the Formal Distinction». Vivarium. Vol. 43. Issue 1. P. 7–62.

Franciscus Arretinus (1606) Expositio exactissima, atque absolutissima identitatum, et distinctionum (quas Formalitates vocant) Magistri Antonii Sirecti Doct. Paris. Venetiis: Apud Iohannem Antonium & Iacobum de Franciscis.

Franciscus de Marchia (1997) Quodlibet cum quaestionibus selectis ex commentario in librum sententiarum. Critice ed. a N. Mariani OFM. Roma – Grottaferrata: Editiones Collegii S. Bonaventurae ad Claras Aquas.

Franciscus (de Mayronis) (1490) De Formalitatibus. Ferrariae: Laurentius de Rubeis.

Franciscus de Mayronis (1520) In quatuor libros Sententiarum, ac quodlibeta, cum tractatibus formalitatum, et de primo principio, insuper explanatione divinorum terminorum, et tractatus de univocatione entis. Venetiis: Mandato et impensis Octaviani Scoti ac sociorum.

Gabriel De Zerbis (1482) Questiones metaphysicae. Bologna: Johannes de Nördlingen et Henricus de Harlem.

Grajewski M. J. (1944) The Formal Distinction of Duns Scotus. Washington, D.C.: The Catholic University of America Press.

Hervaeus Natalis (1513) Quodlibeta undecim Hervaei Natalis Britonis. Venetiis: Heredes Octaviani Scoti.

Hübener W. (1987) «Robertus Anglicus OFM und die formalistische Tradition». Philosophie im Mittelalter. Entwicklungslinien und Paradigmen. Hrsg. von J. P. Beckmann u.a. Hamburg: Felix Meiner Verlag. S. 329–353.

Hübener W. (2007) «“Objektivität” und “Realisierung”: zwei Beispiele für die Weiterarbeit der Aristotelischen Scholastik am metaphysischen Grundvokabular». Archiv für Begriffsgeschichte. Bd. 49. Hamburg: Felix Meiner Verlag. S. 53–68.

Ioannes Duns Scotus (1950) Opera omnia. T. II. Ordinatio I, dist. 1–2. Studio et cura Commissionis Scotisticae ad fidem codicum edita, praeside Carolo Balić. Ed. a C. Balić, M. Bodewig, S. Bušelić, P. Čapkun-Delić, I. Jurić, I. Montalverne, S. Nanni, B. Pergamo, F. Prezioso, I. Reinhold, O. Schäfer. Civitas Vaticana: Typis Polyglottis Vaticanis.

Ioannes Duns Scotus (1954) Opera omnia. T. III. Ordinatio I, dist. 3. Studio et cura Commissionis Scotisticae ad fidem codicum edita, praeside Carolo Balić. Ed. a C. Balić, M. Bodewig, S. Bušelić, P. Čapkun-Delić, B. Hechich, I. Jurić, B. Korošak, L. Modrić, I. Montalverne, S. Nanni, B. Pergamo, F. Prezioso, I. Reinhold, O. Schäfer. Civitas Vaticana: Typis Polyglottis Vaticanis.

Ioannes Duns Scotus (1956) Opera omnia. T. IV. Ordinatio I, dist. 4–10. Studio et cura Commissionis Scotisticae ad fidem codicum edita, praeside Carolo Balić. Ed. a C. Balić, M. Bodewig, S. Bušelić, P. Čapkun-Delić, B. Hechich, I. Jurić, B. Korošak, L. Modrić, S. Nanni, I. Reinhold, O. Schäfer. Civitas Vaticana: Typis Polyglottis Vaticanis.

Ioannes Duns Scotus (1960) Opera omnia. T. XVI. Lectura prologus; Lectura I, dist. 1–7. Studio et cura Commissionis Scotisticae ad fidem codicum edita, praeside Carolo Balić. Ed. a C. Balić, M. Bodewig, S. Bušelić, P. Čapkun-Delić, B. Hechich, I. Jurić, B. Korošak, L. Modrić, S. Nanni, I. Reinhold, O. Schäfer. Civitas Vaticana: Typis Polyglottis Vaticanis.

Ioannes Duns Scotus (1963) Opera omnia. T. VI. Ordinatio I, dist. 26–48. Studio et cura Commissionis Scotisticae ad fidem codicum edita, praeside Carolo Balić. Ed. a C. Balić, M. Bodewig, S. Bušelić, P. Čapkun-Delić, B. Hechich, I. Jurić, B. Korošak, L. Modrić, S. Nanni, I. Reinhold, O. Schäfer. Civitas Vaticana: Typis Polyglottis Vaticanis.

Ioannes Duns Scotus (1966) Opera omnia. T. XVII. Lectura I, dist. 8–45. Studio et cura Commissionis Scotisticae ad fidem codicum edita, praeside Carolo Balić. Ed. a C. Balić, C. Barbarić, S. Bušelić, P. Čapkun-Delić, B. Hechich, I. Jurić, B. Korošak, L. Modrić, S. Nanni, S. Ruiz de Loizaga, C. Saco Alarcón, O. Schäfer. Civitas Vaticana: Typis Polyglottis Vaticanis.

Ioannes Duns Scotus (1968) Ioannis Duns Scoti Quaestiones Quodlibetales. — Juan Duns Escoto. Cuestiones Cuodlibetales. Ed. bilingüe, introducción, resúmenes y versión de F. Alluntis. Madrid: La Editorial Católica (Biblioteca de Autores Cristianos. Vol. 277).

Ioannes Duns Scotus (1973) Opera omnia. T. VII. Ordinatio II, dist. 1–3. Studio et cura Commissionis Scotisticae ad fidem codicum edita, praeside Carolo Balić. Ed. a C. Balić, C. Barbarić, S. Bušelić, B. Hechich, L. Modrić, S. Nanni, R. Rosini, S. Ruiz de Loizaga, C. Saco Alarcón. Civitas Vaticana: Typis Polyglottis Vaticanis.

Ioannes Duns Scotus (1982) Opera omnia. T. XVIII. Lectura II, dist. 1–6. Studio et cura Commissionis Scotisticae ad fidem codicum edita, praeside Carolo Balić. Ed. a L. Modrić, S. Bušelić, B. Hechich, I. Jurić, I. Percan, R. Rosini, S. Ruiz de Loizaga, C. Saco Alarcón. Civitas Vaticana: Typis Polyglottis Vaticanis.

Ioannes Duns Scotus (2006a) Opera philosophica. T. V. Quaestiones super secundum et tertium De anima. Ed. a C. Bazán, K. Emery, R. Green, T. Noone, R. Plevano, A. Traver. Washington, D.C.: The Catholic University of America Press; St. Bonaventure, New York: The Franciscan Institute.

Ioannes Duns Scotus (2006b) Opera omnia. T. IX. Ordinatio III, dist. 1–17. Ed. a B. Hechich, B. Huculak, I. Percan, S. Ruiz de Loizaga. Città del Vaticano: Typis Vaticanis.

Ioannes Duns Scotus (2008) Opera omnia. T. XI. Ordinatio IV, dist. 1–7. Ed. a B. Hechich, B. Huculak, J. Percan, S. Ruiz de Loizaga, W. Salamon, G. Pica. Città del Vaticano: Typis Vaticanis.

Ioannes Vallone (1585) Lectura absolutissima super Formalitatibus Scoti. Parisiis: Apud Guillelmum Bichonium, via Iacobeae.

Joannes Hyacinthus Sbaralea (1806) Supplementum et castigatio ad scriptores trium ordinum S. Francisci a Waddingo, aliisve descriptos; cum adnotationibus ad Syllabum martyrum eorundem ordinum. Opus posthumum fr. Jo. Hyacinthi Sbaraleae. Romae: Ex typographia S. Michaelis ad Ripam, apud Linum Contedini.

Johannes Buridanus (2001) Summulae de Demonstrationibus. Intr., critical ed. and indexes by L. M. de Rijk. Groningen – Haren: Ingenium Publishers.

John Buridan (2001) Summulae de dialectica. Transl. by G. Klima. New Haven; London: Yale University Press (Yale Library of Medieval Philosophy).

John Duns Scotus (2008) The Examined Report of the Paris Lecture: Reportatio I-A. Latin Text and English Translation. Vol. 2 (Dist. 22–48). Transl. and ed. by A. B. Wolter, O. V. Bychkov. St. Bonaventure, New York: The Franciscan Institute.

Knebel S. K. (2002) «Entre logique mentaliste et metaphysique conceptualiste: la distinctio rationis ratiocinantis». Les Études philosophique. Vol. 61. № 2. Paris: P.U.F. P. 145–168.

Laurentius Brixiensis (1537) Breves, faciles, ac perutiles Isagoges in Io. Scoti Formalitates. Brixie: Apud Damiano Turlino.

Lucas Wadding (1650) Scriptores Ordinis Minorum quibus accessit syllabus illorum qui ex eodem Ordine pro fide Christi fortiter occubuerunt, priores atramento, posteriores sanguin. christianam religionem asseruerunt. Romae: Ex Typographia Francisci Alberti Tani.

Marrone F. (2006) Res et realitas in Descartes. Gli antecedenti scolastici del concetto cartesiano di realitas obiectiva. Lecce: Conte Editore.

Marrone F. (2008) «Descartes e la tradizione scotista. Gli antecedenti storici della nozione di “realitas obiectiva”». Quaestio. Annuario di storia della metafisica. Bd. 8. Turnhout: Brepols Publishers. P. 279–302.

Matthias Aquarius (1605) Formalitates iuxta doctrinam Angelici Doctoris DThomae Aquinatis. Neapoli: Vitalis.

Möhle H. (2007) Formalitas und Modus Intrinsecus. Die Entwicklung des scotischen Metaphysik bei Franciscus de Mayronis. Münster: Aschendorf (Beiträge zur Geschichte der Philosophie und Theologie des Mittelalters. Neue Folge. Bd. 70).

Nicolaus Bonetus (1489) Formalitates secundum viam Doctoris Subtilis. Venetiis: Bernardus de Choris, Simon de Luero.

Nicolaus Bonetus (1505) Quattuor volumina: Metaphysica, Physica, Liber predicamentorum, Theologia naturalis. Venetiis: Lorenzo Veniero.

Petrus Thomae (2011) Tractatus brevis de modis distinctionum. Editat per — Ed. by C. L. Alcalde, J. Batalla; introducció de — intr. by C. A. Andersen; en col laboració amb — in collaboration with R. D. Hughes. Santa Coloma de Queralt: Obrador Edendum.

Poppi A. (1966) «Il contributo dei formalisti padovani al problema delle distinzioni». Problemi e figure della scuola scotista del Santo. Padova: Beniamino Costa. P. 601–790.

Poppi A. (1989) La filosofia nello studio francescano del Santo a Padova. Padova: Centro Studi Antoniani.

Porphyrius (1887) Porphyrii Isagoge et In Aristotelis Categorias Commentarium. Ed. A. Busse. Berolini: Typis et impensis Georgii Reimer (Commentaria in Aristotelem Graeca. Vol. IV. Pars 1).

Saint Augustine (1995) On Christian Teaching. — De Doctrina Christiana. Ed. and transl. by R. P. H. Green. Oxford: Clarendon Press.

Vacant A., Mangenot E., Amann É., eds. (1941) Dictionnaire de théologie catholique. T. XIV. Pars 2. Parigi: Letouzey et Ané.

Wolter A. B. (1990) The Philosophical Theology of John Duns Scotus. Ed. by M. Adams. Ithaca, New York: Cornell University Press.

Аристотель (1978) «Топика». Аристотель. Соч.: в 4 т. Т. 2. М.: Мысль (Философское наследие. Т. 76). C. 347–531.

Вдовина (2015) «О понятии notio и ноциональных именах в тринитарном богословии средневекового Запада». Мера вещей. Человек в истории европейской мысли. Под общ. ред. Г. В. Вдовиной. М.: Аквилон. С. 474–515.

Порфирий (1939) «Введение к Категориям Аристотеля». Аристотель. Категории. С приложением «Введения» Порфирия к «Категориям» Аристотеля. М.: Государственное социально-экономическое издательство. С. 51–76.

© Галина Вдовина, 2016

Закладка Постоянная ссылка.

Комментарии запрещены.